فارسی ششم درس هشت +متن درس وپاسخنامه _درس خوان
| درس هشتم فارسی پایه ششم ابتدایی | دریاقلی (توضیح درس) |
| درس هشتم فارسی پایه ششم ابتدایی | دریاقلی (تدریس و پاسخ فعالیت ها) |
در تاریخ، انسان‌های بسیاری بوده اند که همه‌ی توان و جان خود را برای رسیدن به هدف خویش فدا کرده اندو گاهی نجات مردمی یا آینده‌ی ملّتی به هوشیاری و فداکاری و تصمیم بهنگام و جان فشانی به موقعیت نفر یا جمعی محدود، وابسته میشود. در همه‌ی جوامع بشری، فداکاری چنین انسان‌هایی را ارج می‌نهند و تلاش می‌کنند خاطره‌ی آنها را در تاریخ و ادبیات و آثار هنری خود حفظ کنند.
در داستان‌های کهن ایرانی، آرش، دلاور مردی بود که وقتی قرار شد کمانداری ایرانی، تیری رها کند و هرجا که تیر فرود آمد، مرز ایران باشد، دلیرانه بر قلّه‌ی دماوند برآمد و تیری در چلّه‌ی کمان نهاد و با پرتاب کردن آن، سرزمین ایران را از بیگانگان رهایی بخشید و جان خود را در این راه فدا کرد. خاطره‌ی این جان فشانی در راه پاسداری از میهن، هنوز در یادها زنده است. این سرزمین در هر روزگاری، پهلوانان و نام آوران بی شماری را در خود پرورانده است.
شهید «دریا قلی سورانی» یکی از دلاور مردان دوران دفاع مقدس بود که در نخستین ماه‌های جنگ تحمیلی با فداکاری شگفت انگیز خود، مانع سقوط شهر آبادان شد. شغل دریاقلی، اوراق فروشی بود. او در آن هنگام به همراه فرزند خردسال خود در گورستانی از اتومبیل‌های فرسوده در «کوی ذولفقاری» در حاشیه‌ی آبادان زندگی میکرد. در یک شب تاریک، ناگهان متوجه شد که سربازان دشمن بعثی به صورتی غافلگیرکننده از رودخانه‌ی بهمن شیر گذشته اند و می‌خواهند شهر شهر محاصره شده‌ی آبادان را به اشغال کامل خود در بیاورند.
دریاقلی،فورا بی سر و صدا سوار بر دوچرخه شد و به راه افتاد.
دریاقلی در آن شب پاییزی نهم آبان ماه ۱۳۵۹ با همه‌ی توان و قدرت، رکاب می‌زد.
انگار کسی در گوشش می‌گفت:«دریاقلی رکاب بزن، همه چیز به جوانمردی تو وابسته است. اگر کوتاهی کنی، همه‌ی شهر و دیار نابود خواهد شد.
دریاقلی! رکاب بزن، یا علی بگو چشم انتظار همت تو، دین و میهن است
معنی شعر: دریا قلی رکاب بزن و با کمک گرفتن از حضرت علی (ع) مصمم‌تر شو. دین و میهن منتظر اراده‌ی قوی توست (اگر سستی کنی، دین و میهن ضربه خواهند دید).
فردا اگر درنگ کنی، گوشه‌های شهر میدان جنگ تن به تن وتانگ باتن است
معنی بیت: اگر مکث کنی و دیر برسی، فردا کوچه های شهر، میدان جنگ تن به تن (فرد به فرد) و تانک با تن (تانک با فرد) میشود.
از راه اگر بمانی و روشن شود هوا تکلیف شهر خاطره‌های تو، روشن است
معنی بیت: اگر در راه توقف کنی و هوا روشن شود، شهر خاطره های تو نابود میشود.
دریاقلی! به وسعت دریاست نام تو تاریخ در تلفظ نام تو الکن است
معنی بیت: دریاقلی نام تو به گستردگی و بزرگی دریاست. نام تو آنقدر بزرگ است که تاریخ هم هنگام گفتن نام تو زبانش لکنت دارد.
امّا دریاقلی، همچو دریایی خروشان بود، با تمام وجود تلاش میکرد از میان گشتی های دشمن و آتش خمپاره‌ها بگذرد و زودتر از سربازان بعثی، خود را به شهر برساند.
او توانست، کوی ذولفقاری تا شهر آبادان را در کوتاه ترین زمان، رکاب بزند و خود را به سرعت به شهر برساند و با فریاد هایش، مردم و مدافعان شهر را از نفوذ دشمن به کار آید به مقابله با دشمن پرداختند و توانستند در نبردی نابرابر، که در تاریخ دفاع مقدس به نام «عملیات کوی ذولفقاری» معروف است، نفوذ دشمن را به آبادان ناکام بگذارند و او را با تلفات بسیار و شکستی سخت به عقب برانند.
دریاقلی در همین نبرد به شدت زخمی شد و در راه انتقال به پشت جبهه به شهادت رسید.
مزار این شهید دلاور در بهشت زهرا(س) در تهران قرار دارد.
بی شک اگر دریاقلی در آن شب سرنوشت ساز، دچار ترس و تردید می‌شد و اگر تنها به نجات خود و خانواده‌اش می‌اندیشید یا اگر اندکی کوتاهی میکرد و نمیتوانست به موقع خود را به شهر برساند، خدا می‌دانست چه اتفاقات ناگواری می‌افتاد!
محمّدرضا تُرکی
محمّدرضا تُرکی
محمدرضا ترکی فرزند کمال در سال ١٣۴١ شمسی در آبادان به دنیا آمد. تحصیلات خود را تا دیپلم ادبی در زادگاهش گذراند و سپس به تهران آمد و موفق به اخذ دکترا در رشته زبان و ادبیات فارسی گردید. وی اکنون محقق ادبی، مترجم، نویسنده، شاعر و استادیار گروه زبان دانشگاه تهران میباشد.
برخی آثاری که تاکنون از وی منتشر شده است، عبارتنداز:
الف) کتاب‌ها:
- از واژه تا صدا (پیرامون ادبیات و رادیو)، طرح آینده، ۱۳۸۲.
- پارسای پارسی؛ سلمان فارسی به‌روایت متون فارسی (چاپ دوم با تغییرات وافزودن بخش‌های تازه)، انتشارات علمی وفرهنگی، ۱۳۸۷.
- تاریخ و تطوّر علوم بلاغت، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)۱۳۸۳.
ب) مجموعه‌های شعر:
- هنوز اوّل عشق است، تهران، انتشارات تکا،۱۳۸۷.
- خاکستر آیینه،تهران، انجمن شاعران ایران، ۱۳۸۹. (تقدیرشده در جایزۀ کتاب فصل)
- بغض در نواحی لبخند، تهران، هنر رسانه اردیبهشت،۱۳۹۱.
| درس هشتم فارسی پایه ششم ابتدایی | دریاقلی (پاسخ فعالیت ها و درک مطلب و دانش زبانی) |
گام به گام فارسی ششم | درس هشتم : دریاقلی
درک مطلب (صفحه‌ی ۶۰ کتاب درسی فارسی خوانداری ششم)
۱- منظور از مصراع «چشم انتظار همّت تو، دین و میهن است» چیست؟
دین و میهن منتظر اراده‌ی قوی توست. اگر سستی کنی، دین و میهن ضربه و صدمه خواهند دید.
۲- به نظر شما میان کار آرش با دریاقلی چه شباهتی هست؟
هردو نفر جان خود برای بیرون راندن دشمن از میهن و حفظ وطن فدا کردند.
۳- چرا دریاقلی توانست چنان کار بزرگی انجام دهد؟
چون دریا قلی با دیدگاه وسیعی و دلی دریایی که داشت به جای فکر کردن به نجات خود و خانواده اش، نجات میهن و وطن که خانه و مادر همه‌ی ماست را انتخاب کرد.
۴- اگر به جای دریاقلی بودید، چگونه رزمندگان را از وجود دشمن آگاه می‌کردید؟
به نظر من دریا قلی بهترین تصمیم را گرفته است و من هم در آن شرایط همان کار را می‌کردم. یعنی من هم مانند دریاقلی سوار بر دوچرخه شده و فورا خودم را به شهر می‌رساندم تا با فریادهایم رزمندگان را از وجود دشمن باخبر سازم.
دانش زبانی (صفحه‌ی ۶۱ کتاب درسی فارسی خوانداری ششم)
توجّه به نشانه‌های نگارشی به خواندن بهتر و درک معنی و مفهوم متن، کمک می‌کند.
منظور از نشانه های نگارشی به کاربردن علامت ها و نشانه هایی است که خواندن و در نتیجه، فهم مطالب را آسان می‌کند.
چند نمونه از نشانه‌های پرُکاربرد عبارت است از:
نقطه (.) : علامتی است که توقّف در خواندن را نشان می‌دهد و در پایان جمله می‌آید.
ویرگول یا درنگ نما (،) : نشانه ای برای درنگ کوتاه است که میان عبارت ها یا جمله ها و برای جدا کردن کلمه یا عبارت توضیحی یا جدا کردن اسم‌های اشخاص و … به کار می‌رود.
دو نقطه (:) : پیش از نقل قول مستقیم، هنگام توضیح دادن، شمردن اجزای یک چیز و هنگام معنی کردن کلمه به کار می‌رود.
علامت سؤال (؟) : در پایان جمله‌های پرسشی یا برای نشان دادن شک و تردید یا ریشخند و … به کار می‌رود.
نشانه‌ی بیان عاطفه یا تعجّب (!) : در پایان جملات تعجّبی و جمله‌هایی به کار می‌رود که یکی از حالات عاطفی مثل آفرین، تأکید، افسوس، آرزو، دعا، ندا و … در جمله باشد.
توضیحات تکمیلی نشانه ها (علامت ها) ی نگارشی – درس هشتم فارسی ششم
رعایت علائم سجاوندی یا نقطه گذاری در جمله، هم به درک مطلب کمک می کند، هم به زیبایی نوشتار می افزاید. در ادامه به اختصار، به بیان کاربرد برخی از این علائم می پردازیم.
- نقطه (.)
- در پایان همه‌ی جمله ها.
- پس از حرف یا حروفی که نشانهٔ اختصاری کلمه است، مثال: در سال ۱۳۵۷ ه.ش. انقلاب اسلامی ایران به ثمر رسید.
- ویرگول یا درنگ نما (،)
- بین جمله های مستقل که در مجموع، جملهٔ کامل می سازند: او که بسیار تلاش کرد، به مقصود رسید.
- پس از منادا: خدایا، مرا عفو کن.
- هرجا واژه یا عبارتی به عنوان بدل در ضمن جمله یا در عبارتی دیگر آورده شود: اخوان ثالث، شاعر معاصر، سرایندهٔ شعر معروف «خوان هشتم » است.
- بین واژه های همپایه به جای «و » می آید: فردوسی، مولوی، سعدی و حافظ از بزرگان شعر فارسی هستند.
- بین دو واژه که ممکن است خواننده، آنها را با کسرهٔ اضافه بخواند: مادر، حسن را به سوی خود خواند.
- به جای مکث کوتاه در جمله: اگر شب ها همه قدر بودی، شب قدر بی قدر بودی.
-
دو نقطه (:)
- قبل از نقل قول: صاحب نظران آموزشی می گویند: «شرط درست نوشتن، درست فهمیدن است .»
- هنگام برشمردن اجزای یک چیز: اساس نگارش خوب، دانستن و رعایت چند نکته است: چشم باز، گوش شنوا، دقت و… .
- مقابل واژه هایی که می خواهیم آنها را معنی کنیم.
-
علامت سؤال (؟)
- در پایان جمله های پرسشی:
آیا تاکنون فکر کرده اید که هزاران مادهٔ نگارشی پیش روی شماست ؟ - برای نشان دادن مفهوم تردید: وفات حافظ در سال ۷۲۱ (؟) اتفاق افتاد.
- برای نشان دادن مفهوم استهزا: او نابغه (؟) است.
-
علامت تعجّب (!)
- در پایان جمله های تعجبی، تأکیدی، عاطفی، مثال: عجب روزگاری است !
- پس از اصوات، مثال: هان! ای دل عبرت بین.
- گیومه ( (( )) )
- سخنی که به طور مستقیم از جایی یا کسی نقل می شود:
به قول سعدی: «بنیاد ظلم در جهان اندک بود، هرکس چیزی بدان مزید کرد، تا بدین غایت رسید .» - اسامی و عناوین و اصطلاحات علمی یا فنی (فقط بار اول)
«فضا سازی » در آغاز، میانه و پایان نوشته، نقش مهمی ایفا می کند.
-
نقطه ویرگول(؛)
- برای جدا کردن جمله هایی که از جهت ساختمان و مفهوم مستقل به نظر می رسند ولی در یک عبارت طولانی، با یکدیگر بستگی معنایی دارند:
برای نگارش گزارش خوب باید فکر کرد؛ تفکّر لازمهٔ هر اقدام مهمی است.
یادآوری: نقطه ویرگول کاربردی نزدیک به نقطه دارد و نباید آن را با ویرگول معادل دانست.
مثال: فروشنده ای که با کم فروشی و گران فروشی می خواهد سرمایه بیندوزد ناموفق است؛ بار کج به منزل نمی رسد.
پرانتز ( () )
- ذکر معادل یک اصطلاح یا واژه: یکی از کاربردهای پرانتز در نگارش فارسی، ذکر معادل یک اصطلاح یا واژه در زبانی دیگر و یا مترادف آن در همان زبان است. مثال گیتی (جهان)
نکته: اگر کلمه و معال به تنهایی و در خارج از یک جمله باشند، در این مورد، به جای پرانتز از علامت دو نقطه (:) و یا مساوی (=) هم میتوان استفاده کرد.
- نام قدیمی یک شهر، شهرت یک فرد و یا نام کامل یا لقب یک شخص. مثال:
شهر بابل (بارفروش) از شهرهای کهن استان مازندران است.
میرزا محمدتقی‌خان فراهانی (امیرکبیر) یکی از صدراعظم‌های ایران در زمان ناصرالدین‌شاه قاجار بود.
- توضیحی تکمیلی در داخل متن. مثال:
هنگام شروع نقل، نخست یک پیشخوان که شخصی است از دوستداران نقل و اغلب فرزند نقال (و گاهی نقال معتبر نسل بعد) غزلی یا قطعه‌ای یا شعری دیگر را از شاعران بزرگ پیشین به آواز می‌خواند.
اسدی طوسی (در گرشاسبنامه) و نظامی گنجوی (در لیلی و مجنون، خسرو و شیرین، اسکندرنامه) و فخرالدین اسعد گرگانی (در ویس و رامین) چند بار می‌گویند که داستان خود را از دهقانان و راویان گرفته‌اند.
در تعزیه دوره چندین دسته شبیه‌گردان با فاصله‌های معین (به طوری که کار یک دسته مزاحم کار دسته دیگر نشود) هر کدام خلاصه یک دستگاه تعزیه را به ترتیب نمایش می‌دادند.
- استفاده از پرانتز برای بیان تاریخ و یا سال وقوع حادثه‌ای. مثال:
با ظهور مذهب مسیح و سقوط امپراتوری روم (۴۷۴ میلادی) و تسلط کلیسا، نمایش ممنوع اعلام شد.
اروپا در قرون وسطی (قرن ۵ تا ۱۵ میلادی)، دوران تاریکی و رکود را گذراند.
- برای بیان تاریخ تولد و وفات. گاهی درون متن، تاریخ تولد و وفات مشاهیر، داخل پرانتز، پس از نام ایشان ذکر میشود. مثال:
آشیل (۵۲۳ ـ ۴۵۶ ق.م) را نخستین تراژدی‌نویس می‌دانند.
- ذکر منبع درون متن. برای ذکر نام منبع، نام نویسنده و شماره صفحه در میان متن (ارجاع درون متنی) از کمانک استفاده میشود. مثال:
«حسن شیرزاد معروف به شیخ حسن شیرزاد، از خیمه‌شب‌بازان قدیمی تهران بود». (بیضایی، ۱۳۸۸، ۱۱۰)
- پرانتز در فرمول‌های ریاضی. کمانک یا پرانتز در ریاضی هم کاربرد دارد؛ به عنوان مثال برای نوشتن حاصل یک عبارت در ریاضی، آن عبارت را میان پرانتز قرار می‌دهند. مثال:
(a + b)۲=a۲+۲ab+b۲
نکته‌هایی درباره کاربرد پرانتز:
- نوشتن دو پرانتز پشت هم یا دو پرانتز درون یکدیگر فقط در فرمول‌ها و عملیات‌های ریاضی وجود دارد و در نگارش فارسی رواج ندارد.
- پس از کلماتی چون: «از قبیل، مانند، شامل، مثل، برای نمونه و مانند اینها» از پرانتز استفاده نمی‌شود. مثال:
خیمه‌شب‌بازی در زمان قاجار، در بیشتر شهرهای بزرگ ایران مانند تهران، تبریز، اصفهان، شیراز و… رایج بود.یک
- کمان یا پرانتز بسته بعد از عدد یا حروف و یا هر چیزی که برای شمارش اجزای موضوعی به کار می‌رود، در واقع در حکم خط تیره و یا نقطه را دارد و ممکن است با توجه به شیوه‌نامه آن نوشتار هرکدام از این موارد استفاده شود. مثال:
۱) الف. A ـ
۲) ب. B ـ
کارگاه درس پژوهی (صفحه‌ی ۶۱ کتاب درسی فارسی خوانداری ششم)
۱- داستانی از شهدای حماسه ساز دفاع مقدّس انتخاب کنید و در گروه بخوانید و درباره‌ی عناصر و ویژگی‌های آن گفت وگو کنید.
گزیده ای از زندگانی شهید عباس بابایی
در سال ۱۳۲۹ در شهرستان قزوین دیده به جهان گشود. دوره ابتدایی را در دبستان «دهخدا» و دوره متوسطه را در دبیرستان «نظام وفا» ی قزوین گذراند.
در سال ۱۳۴۸، در حالی که در رشته پزشکی پذیرفته شده بود، داوطلب تحصیل در دانشکده خلبانی نیروی هوایی شد.
پس از گذراندن دوره آموزشی مقدماتی خلبانی، جهت تکمیل دوره، به کشور آمریکا اعزام گردید. در این مدت دوره آموزشی خلبانی هواپیمای شکاری را با موفقیت به پایان رساند و پس از بازگشت به ایران، در سال ۱۳۵۱، بادرجه ستوان دومی در پایگاه هوایی دزفول مشغول به خدمت شد.
همزمان با ورود هواپیماهای پیشرفته «f-14 » به نیروی هوایی- شهید بابایی در دهم آبان ماه ۱۳۵۵، برای پرواز با این هواپیما انتخاب شد و به پایگاه هوایی اصفهان انتقال یافت.
پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی وی گذشته از انجام وظایف روزانه، به عنوان سرپرست انجمن اسلامی پایگاه هوایی اصفهان به پاسداری از دستاوردهای انقلاب پرداخت.
شهید بابایی در هفتم مرداد ماه ۱۳۶۰ از درجه سروانی به سرهنگ دومی ارتقا پیدا کرد و به فرماندهی پایگاه هشتم اصفهان برگزیده شد. وی در نهم آذر ماه ۱۳۶۲، ضمن ترفیع به درجه سرهنگ تمامی، به سمت معاونت عملیات فرماندهی نیروی هوایی منصوب گردید و به ستاد فرماندهی در تهران عزیمت کرد.
او در تاریخ هشتم اردیبهشت ماه ۱۳۶۶ به درجه سرتیپی مفتخر شد
سرانجام عباس بابایی در ۱۵ مرداد ماه همان سال، در حالی که به درخواست ها و خواهش های پی در پی دوستان و نزدیکانش مبنی برشرکت در مراسم حج آن سال پاسخ رد داده بود، برابر روز عید قربان در حین عملیات برون مرزی به شهادت رسید.
شهید سرلشگر خلبان ، عباس بابایی در هنگام شهادت ۳۷ سال داشت. از او یک فرزند دختر به نام سلما و دو فرزند پسر به نام های حسین و محمد به یادگار مانده است.
به دنبال ما می دوید و از ما پوزش می خواست
یک روز که در کلاس هشتم درس می خواندیم. هنگام عبور از محله «چگینی» که از توابع شهرستان قزوین است، یکی از نوجوانان آنجا بی جهت به ما ناسزا گفت و این باعث شد تا با او گلاویز شویم.
ما با عباس سه نفر بودیم و در برابرمان یک نفر. عباس پیش آمد و برخلاف انتظار ما، که توقع داشتیم او به یاریمان بیاید. سعی کرد تا ما را از یکدیگر جدا کند و به درگیری پایان دهد.
وقتی تلاش خود را بی نتیجه دید، ناگهان قیافه ای بسیار جدی گرفت و در جانبداری از طرف مقابل با ما درگیر شد.من و دوستم که از حرکت عباس به خشم آمده بودیم،به درگیری خاتمه دادیم و به نشانه اعتراض، از او قهر کردیم.
سپس بی آنکه به او اعتنا کنیم، راهمان را در پیش گرفتیم، اما او در طول راه به دنبال ما می دوید و فریاد می زد:
– مرا ببخشید آخر شما دو نفر بودید و این انصاف نبود که یک نفر را کتک بزنید.
(پرویز سعیدی)
۲- داستانی در مورد عشق به میهن بیابید و در کلاس تعریف کنید.
داستانی در مورد عشق به میهن
تمیستوکل پادشاه یونان در آرزوی کاخی به زیبایی تخت جمشید بود یکی سرداران خویش که زبان ایرانیان را می دانست فرا خواند و به او گفت شنیده ام سنگ تراشی بنام مازیار و شاگردش بانو گلدیس پرسپولیس را همچون جواهرات تراش داده اند آنهم به گونه ایی که پیک های سرزمینهای دیگر از این همه زیبایی در شگفت شده اند به ایران رو و به هر گونه که امکان دارد این دو را به یونان بیاور می خواهم آنها پرسپولیس زیباتری در آتن بسازند.
آن فرمانده یونانی با چند سرباز دیگر با تن پوشی ایرانی به سرزمین ما آمده و پس از چندی با دو هنرمند ایرانی بازگشت. در حالی که دست های آنها بسته، رویشان زرد و بسیار نحیف و لاغر شده بودند. تمیستوکل دستور داد دست های آنها را باز کنند و به آنها گفت می خواهم هنرمندان یونانی را آموزش دهید و با کمک آنها کاخی باشکوه تر از پرسپولیس برایم بسازید. مازیار سالخورده گفت نقشی که بر دیوارهای تخت جمشید می تراشیم همه عشق است ما نمی توانیم خواسته شما را انجام دهیم پادشاه یونان تمیستوکل برافروخت و آن دو را به زندان افکند.
مازیار و بانو گلدیس یک سال در بدترین شرایط شکنجه شدند اما برای اجنبی خدمتی نکردند تا اینکه خشایارشاه پس از شکست دادن یونان و فتح آتن آن دو هنرمند دلیر و میهن پرست ایران زمین را آزاد و به همراه خود به ایران بازگرداند و به هر دوی آنها هدیه های ارزشمندی داد. آن هنرمندان نسبت به سرزمین خویش وفادار بودند چرا که پی به قدرت هنر برده بودند به سخن اندیشمند برجسته ایران زمین: در بلند هنگام هیچ نیرویی نمی تواند در برابر فرهنگ و هنر ایستادگی کند.
دوستان و همراهان عزیزم، در بخش نظرات می توانید داستان های خود را بنویسید تا با نام خودتان در این بخش ثبت شود.
درک و دریافت (صفحه‌ی ۶۴ کتاب درسی فارسی خوانداری ششم)
۱- به نظر شما چرا اسیران جنگی در دوران دفاع مقدس، «آزاده یا آزادگان»، نامیده شده اند؟
زیرا آنها رزمندگانی بوده اند که از بند اسارت زندان های عراق، آزاد شدند.
۲- در این متن به کدام یک از داستان های قرآنی اشاره شده است؟ ارتباط آن را با این متن، توضیح دهید.
متن بخوان بیندیش ( تندگویان )، به داستان قرآنیِ یوسف پیامبر اشاره دارد. یوسف پبامبر سالهای طولانی از خانه‌ی پدرش دور مانده بود و نهایتاً به زادگاهش برگشت و پدرش را دید. مثل داستان شهید تندگویان که او هم سالها در بندِ رژیم بعثی عراق اسیر بود و نهایتاً پس از شهادت، پیکر پاکش به ایران بازگشت و در خاک وطن دفن شد.
درس هفتم فارسی ششم در بخش بخوان و حفظ کن، شعر ها و کلماتی می باشد که ممکن است معنی آن ها تاحدودی دشوار به نظر آید که در این قسمت برای شما آنها را آماده کرده ایم.
معنی شعرها (ابیات) درس هشتم فارسی ششم ابتدایی
متن درس (صفحه‌ی ۵۹ کتاب درسی فارسی خوانداری ششم)
بخوان و بیندیش (صفحه‌ی ۶۴ کتاب درسی فارسی خوانداری ششم)
دریاقلی! رکاب بزن، یا علی بگو چشم انتظار همت تو، دین و میهن است
معنی شعر: دریا قلی رکاب بزن و با کمک گرفتن از حضرت علی (ع) مصمم‌تر شو. دین و میهن منتظر اراده‌ی قوی توست (اگر سستی کنی، دین و میهن ضربه خواهند دید).
فردا اگر درنگ کنی، گوشه‌های شهر میدان جنگ تن به تن وتانگ باتن است
معنی بیت: اگر مکث کنی و دیر برسی، فردا کوچه های شهر، میدان جنگ تن به تن (فرد به فرد) و تانک با تن (تانک با فرد) میشود.
از راه اگر بمانی و روشن شود هوا تکلیف شهر خاطره‌های تو، روشن است
معنی بیت: اگر در راه توقف کنی و هوا روشن شود، شهر خاطره های تو نابود میشود.
دریاقلی! به وسعت دریاست نام تو تاریخ در تلفظ نام تو الکن است
معنی بیت: دریاقلی نام تو به گستردگی و بزرگی دریاست. نام تو آنقدر بزرگ است که تاریخ هم هنگام گفتن نام تو زبانش لکنت دارد.
دلا دیدی آن عاشقان را ؟
ای دل، آیا آن عاشقان را دیدی؟
جهانی، رهایی در آوازشان بود
در آواز آنها، به اندازه ی یک جهان، آزادی و رهایی وجود داشت
و در بند، حتّی
و حتی هنگامی که در بند و اسیر بودند
قفس، شرمگین از شکوفاییِ شوقِ پروازشان بود!
زندان هم از برانیگخته شدنِ آرزویِ پروازِ آنها خجالت زده بود.
سیّد حسن حسینی
سیّد حسن حسینی
سیّدحسن حسینی، شاعر و محقق معاصر است. او از هنرمندان مذهبی و انقلابی محسوب میشود که آثار دینی و انقلابی‌اش مورد توجه و تحسین مخاطبان و منتقدان قرار گرفته است. حسینی در ۹ فروردین ۱۳۸۳ هجری شمسی، بر اثر سکته قلبی، در تهران درگذشت. در پی درگذشت او آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران پیام تسلیتی صادر کرد.
وی در فروردین ۱۳۳۵ هجری شمسی در تهران در خانواده‌ای متوسط به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در این شهر گذراند و در ۱۳۵۳خورشیدی دیپلم طبیعی گرفت. از همین سالها اشعارش در برخی نشریات ادبی آن زمان، نظیر مجله فردوسی، منتشر می‌شد. اشعار سپید عاشورایی او از مشهور ترین آثار معاصر در این حوزه هستند.
در ۱۳۵۸شمسی، در مقطع کارشناسی رشته تغذیه از دانشگاه فردوسی مشهد فارغ التحصیل شد و در همان سال وارد حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی شد و به همراه قیصر امین پور، محسن مخملباف و چند تن دیگر، فعالیت‌های هنری و ادبی حوزه را راه‌اندازی و ساماندهی کرد.
معنی کلمات (واژه های) درس هشتم فارسی ششم ابتدایی : دریاقلی
- جان فشانی: فدا کردن جان
- محدود: اندک، کم
- جوامع: جمع جامعه، جامعه ها
- ارج: ارزش، مقام
- دلاور: دلیر، شجاع
- چله: زه کمان، نخ کمان
- پاسداری: محافظت
- نام آوران: افراد مشهور و معروف
- بی شمار: بی حساب، بی اندازه
- پرورانده: پرورش داده
- مقدس: پاک و پاکیزه
- تحمیلی: اجباری
- سقوط: افتادن
- اوراق: جمع ورق: پاره ها، اجزای چیزی
- اوراق فروشی: مکانی که در آن پاره های اتومبیل یا چیزهای دیگر فروخته می شود
- خردسال: کم سن و سال
- گورستان: قبرستان
- فرسوده: کهنه
- حاشیه: کناره
- بعثی: نیروهای ارتش عراق در زمان صدام
- غافلگیر کردن: بی خبر حمله کردن
- محاصره: اطراف یا کسی را احاطه کردن
- اشغال: جایی را تصرف کردن
- وحشیانه: وحشی وار، به صورت وحشی
- دیار: شهر و سرزمین
- همت: قصد، اراده
- میهن: وطن
- درنگ: توقف
- تن به تن: نفر به نفر
- وسعت: پهناور، وسیع
- تلفظ: بر زبان آوردن کلمه، سخن گفتن
- الکن: قاصر، کسی که زبانش به هنگام صحبت گیر می کند، کسی که لکنت زیان دارد و به درستی نمی تواند تلفظ کند
- خروشان: پر خروش
- مدافعان: دفاع کنندگان
- نفوذ: فرو رفتن، اثر کردن
- مقابله: تلافی، مبارزه
- نابرابر: نا مساوی
- ناکام: محروم
- تلفات: مرگ و میر
- تردید: شک، دودلی
- ناگوار: سخت و ناخوشایند
- جنگ تحمیلی: جنگ هشت ساله ای که با تجاوز نیروی های صدام به ایران آغاز شد و به ایران تحمیل شد.
کتاب تاریخ بلعمی
جواب فعالیت های درس ۱ : معرفت آفریدگار